درباره استان یزد
استان یَزد از استانهای ایران است. مرکز آن شهر یزد است.
یزد منطقهای خشک و بیابانی است.
گروه بزرگی از زرتشتیان ایران در استان یزد زندگی میکنند
جمعیت استان یزد
جمعیت: ۱۰۷۴۴۲۸ نفر مرکز استان: یزد
تعداد شهرستان: ۱۱
تعداد بخش: ۲۲
تعداد شهر: ۲۴
تعداد دهستان: ۵۱
تعداد آبادی: —
مساحت: ۱۲۹۲۸۴٫۸۵۹ کیلومتر مربع
گویش در استان یزد
مردم یزد به زبان فارسی رایج با پاره ای ویژ گیهای گویشی سخن می گویند و بسیاری از واژه ها و ترکیبات زیبای فارسی را در گویش خود حفظ کرده اند. در استان یزد برخی ویژگیهای گویشی میان شهرستانها ی مختلف محسوس است. معتقدی به آیین زرتشتی در میان خود هنوز به زبان تیاک نشان سخن می گوید و بویژه مراسم مدهبی خود را با این زبان انجام می دهند.
شخصیت های معروف استا یزد
آیت الله العظمی سیدمحمدکاظم طباطبایی یزدی
آیت الله العظمی سیدمحمد خاتمی (رئیس دولت اصلاحات)
دکتر محمدرضا عارف (معاون اول دولت اصلاحات)
ورود به استان
با هواپیما
فرودگاه یزد از بسیاری استان ها پرواز مستقیم دارد همچنین طبس نیز فرودگاه دارد
با قطار
از طریق خط های آهن مشهد-بافق ، کرمان -بافق ، بندرعباس-بافق ،اصفهان-یزد و همینطور از خط آهن تهران-قم-کاشان-بادرود-یزد وارد شوید
خط آهن این استان شاهرگ حیاتی ایران را تشکیل می دهد
با اتوبوس
از شهرهای مختلفی به این استان توریستی اتوبوس وجود دارد مانند :شیراز،کرمان ،اصفهان و تهران همینطور مسیر بیابانی از مشهد می توانید به این استان بروید
با اتومبیل
از شرق از طریق استانهای خراسان رضوی و جنوبی می توانید وارد شهر طبس شوید
از جنوب از طریق جاده های کرمان-بافق-یزد و رفسنجان-یزد و شهربابک-هرات از طریق استان کرمان و اقلید- ابرکوه از طریق استان فارس
از شمال از مسیر بزرگراه نائین-یزد وارد شوید
از تهران تا یزد حدود۶۷۱ کیلومتر راه است
از کرمان تا یزد حدود ۳۵۱ کیلومتر راه است
چَکچَک یا چکچکو :
یکی از زیارتگاههای مهم زرتشتیان است. این زیارتگاه که زرتشتیان به آن پیرسبز نیز میگویند در استان یزد و در کوههای میان اردکان و انجیره قرار دارد. زرتشتیان هر ساله از روز ۲۴ خرداد به مدت چهار روز در این زیارتگاه دور هم جمع شده و به نیایش میپردازند. فاصله این زیارتگاه تا شهر یزد ۴۸ کیلومتر است.
هر سال جشن مهرگان در این زیارتگاه جشن برگزار میشود و زرتشتیان بسیاری در این مکان گرد هم میآیند.
گفته میشود نام «چک چک» یا «چک چکو» از صدای قطرههای آبی گرفته شده که از صخرهای میچکد و اکنون به درون یک منبع ذخیره هدایت میشود. نیایشگاه پیر سبز امکانات رفاهی مانند برق، آب آشامیدنی و تعدادی اتاق دارد که برای استراحت ساخته شده که به آنها «خیله» میگویند. در داخل یکی از اتاقها چاهی به ژرفای بیش از ۵۰ متر وجود دارد.
خانه لاریها:
از مجموعه بناهای تاریخی متعلق به دوران قاجاریه شامل شش باب خانه با فضاهای کاملاً معماری ویژه خانههای کویری میباشد.این خانه در سال ۱۲۸۶ قمری ساخته شده مالک آن حاج محمد ابراهیم لاری بوده است. سابقا بعنوان خانقاه نعمت اللهی از آن استفاده میشد. مساحت آن حدود ۱۷۰۰متر وزیر بنائی معادل ۱۲۰۰متر مربع را داراست. درها، پنجرهها ، ارسی ها و اتاقهای آئینه کاری و نقاشی شده آن یکی از نمونههای زیبا و عالی خانههای اعیانی قرن سیزدهم است.این مجموعه همجوار بناهای تاریخی چون مدرسه ضیائیه یا زندان اسکندر ، بقعه سید گلسرخ و برج و با روی یزد است که جمعاً شش هزار متر مربع وسعت دارد خانه لاریها به شماره ثبتی ۱۸۳۷ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیدهاست
نارین قلعه میبد برج کبوتر خانه میببد کاروانسرای شاه عباسی میبد بافت تاریخی میبد خانه سالار میبد یخچال میبد آسیاب دوسنگی میبد امامزاده خدیجه خاتون میبد مقبره سیدرکن الدین – مقبره سید شمس الدین – آب انبار شش بادگیر – آتشکدهُ یزدان – میدان امیر چخماق – باغ گلشن طبس – پیر سبز چک چک – خانهٔ لاریها – دخمهٔ زرتشتیان – رباط ساغند – زندان اسکندر -سرو کهن ابرکوه – غار چهار طاقی – قلعهٔ مروست – آسیاب آبی اشکذر – مسجد جامع کبیر یزد -مسجد ریگ مجومرد(قرن هشتم این مسجد تا سال ۱۳۶۹ شمسی در زیر شن مدفون بود و در آنسال کشف شد) -مجموعه باغ وزیر حجت آباد رضوانشهر مسجد شاه ولی – میدان و حمام خان – باغ دولت آباد – مسجد فهرج.
همچنین از مناطق خوش آب وهوای استان مهریز، تفت، ده بالا، طزرجان و غربالبیز هستند
شهرهای استان
ابرکوه – احمدآباد – اردکان – اشکذر – بافق – بهاباد – تفت – حمیدیا – خضرآباد – زارچ – شاهدیه – شواز – طبس – عشق آباد – مروست – مهردشت – مهریز – میبد – ندوشن – نیر – هرات
دیدنی های تاریخی
کاروانسراها
۱٫ کاروانسراهای تاجرنشین : (این کاروانسراها جزیی از بافت بازار است و یک فضای تجاری به شمار می آید) کاروانسرای علی آقای شیرازی – کاروانسرای سادات در بازارچه پنجه علی
۲٫ کاروانسراهای درون شهری : (این کاروانسراها در اطراف بازار قرار دارند و بیشتر مورد استفاده ی ساکنان آبادی های اطراف قرار می گرفته اند) کاروانسرای بافقی ها – کاروانسرای ده بالایی ها – کاروانسرای بندر آبادی ها (بُندَرآبادی ها) – کاروانسرای مشیر – کاروانسرای امیرچخماق
کاروانسرای ابوالمعلی – کاروانسرای افشار – کاروانسرای بیابانکی ها – کاروانسرای پنجه علی – کاروانسرای سید حیدری – کاروانسرای شیرازی ها – کاروانسرای علی آقا – کاروانسرای فهادان – کاروانسرای لرد تازیان – کاروانسرای والی – کاروانسرای وکیل – کاروانسرای مشیر – کاروانسرای مرزاکور – کاروانسرای پسته – کاروانسرای پشت سید – کاروانسرای تخت استاد – کاروانسرای خواجه – کاروانسرای در سید کاروانسرای دو در – کاروانسرای سادات (کاروانسرای کلاه دوزها) – کاروانسرای شاهزاده – کاروانسرای عرب ها – کاروانسرای کرمانی ها – کاروانسرای کوچه ی میر قطب – کاروانسرای گلشن – کاروانسرای گودال مصلی – کاروانسرای گودالک – کاروانسرای لب خندق – کاروانسرای محله ی تل
۳٫ کاروانسراهای میان شهری : کاروانسرای خرگوشی (جاده قدیم یزد – اصفهان) – کاروانسرای خرانق (جاده ی یزد – خراسان) – کاروانسرای دهشیر (جاده ی یزد – شیراز) – رباط زین الدین (جاده ی یزد کرمان) – رباط میبد (جاده قدیم یزد – تهران) – رباط ابوالقاسم رشتی – رباط ساغند – کاروانسرای علی آباد – رباط اول – رباط دوم (رباط شاه نشین) – کاروانسرای حوض جعفر – کاروانسرای اله آباد – رباط شاهزاده – رباط و برج ارجنان – رباط نارستان
محله های قدیمی
محله ی سرجمع – محله ی یعقوبی (یاقوبی) – محله ی سر دوراه – محله ی باجوردی – محله ی میر قطب – محله ی مصلی – محله ی امامزاده – محله ی میدانشاه (بعثت) – محله ی چهارمنار – محله ی دومنار – محله ی شش بادگیری – محله ی خواجه خضر – محله ی دارالشفاء – محله ی لب خندق – محله ی پنبه کاران (معروف به پنبه گـَـلـُون) – محله ی امیر چخماق (میر چخماق) – محله ی قلعه کهنه
خانه های تاریخی
خانه ی لاری ها – خانه ی حاج کاظم رسولیان – خانه ی عرب ها – خانه ی ملک التجار – خانه ی حاج علی اکبر قناد – خانه ی شیخ هراتی – خانه ی مشیر – خانه ی حسینیان – خانه ی میرزا محمد حسن قزوینی زاده – خانه ی پوست فروش ها – خانه ی کلاهدوزها – خانه ی حاج آقا حسین باغی – خانه ی بی بی فاطمه تاجر
آب انبارها
یزد = آب انبار سید و صحرا – آب انبار شش بادگیری – آب انبار مسعودی – آب انبار حاج علی اکبری – آب انبار خواجه – آب انبار گلشن – آب انبار رستم – آب انبار گیو – آب انبار کلاهدوزها – آب انبار ملک التجار – آب انبار میرزا شفیع
میبد = آب انبار حسن آباد
تفت = آب انبار جاده ده بالا – آب انبار برالنسویه
رستاق = آب انبار کشتخوان
مدرسه های تاریخی
مدرسه ی مارکار – مدرسه ی ضیائیه (زندان اسکندر) – مدرسه ی شهاب الدین قاسم طراز – مدرسه ی خان – مدرسه ی مصلی – مدرسه ی امام خمینی – مدرسه ی ابوالمعالی – مدرسه ی حسینیه – مدرسه ی دومنار – مدرسه ی میدان قیام – مدرسه ی عبدالرحیم خان (مدرسه ی نو) – مدرسه ی کمالیه – مدرسه ی ملا اسماعیل
میدان های تاریخی
میدان خان – میدان امیر چخماق (میر چخماق) – میدان وقت و ساعت – میدان قیام (شاه)
قلعه ها
قلعه ی نارین قلعه (نارنج قلعه) – قلعه ی شواز – قلعه ی خورمیز – قلعه ی سریزد – قلعه ی بارجین – قلعه ی رکن آباد – قلعه ی ابراهیم آباد – قلعه ی زارچ – قلعه ی غرآباد – قلعه ی خویدک – قلعه ی کافرقلعه – قلعه ی فهرج – قلعه ی ندوشن
باغ های تاریخی
باغ دولت آباد – باغ خان – باغ مشیر – باغ کلاه فرنگی – باغ مرشد – باغ دکتر اولیاء – باغ محمودیه – باغ سرآسیاب – باغ گلکار – باغ اکرمی – باغ علی نقی خان
بازارهای قدیمی
بازار یزد – بازارچه ی کوشک نو – بازارچه ی شاه ابوالقاسم (شهاب الدین طراز) – بازارچه ی غلامعلی خراسانی – بازارچه ی هاشم خان – بازارچه ی پشت باغ – بازارچه ی محله تل
آسیاب های قدیمی
آسیاب سنگ سیاه – آسیاب کچلگ – آسیاب ده آباد – آسیاب بیده – آسیاب باغستان – آسیاب امیری و بفروئیه – آسیاب مذوار – آسیاب مهریز – آسیاب تفت – آسیاب اسلامیه – آسیاب فراشاه – آسیاب اشکدز
یخچال های قدیمی
یخچال ابرکوه – یخچال میبد
آتشکده ها
آتش ورهرام (بهرام) یزد – آتشکده ی در مهر
نیایشگاه های زرتشتیان
نیایشگاه پیرسبز (چکچکو – پیرسوز) – نیایشگاه بونوپرس – نیایشگاه پیرهریشت – درب مهرنوش – درب مهر دستوران – پیرانگاه سروچم – پیرشاه – ورهرام ایزد – پیر مهرایزد – پیر نارستانه – پیر بانو – پیر نارکی – گاهنبارخانه ی موبدان
مسجدهای قدیمی
مسجد جامع کبیر یزد – مسجد میرچخماق (امیر چخماق) – مسجد ملا اسماعیل – مسجد اهرستان – مسجد بندرآباد (بُندَرآباد) – مسجد جامع بهاباد – مسجد جامع عقدا – مسجد جامع اردکان – مسجد جامع فیروزآباد – مسجد آمنه گل – مسجد جامع ابرقو – مسجد شاه ولی – مسجد جامع طرزجان – مسجد جامع فهرج – مسجد امام حسن – مسجد بزرگ پشت باغ – مسجد جامع خرانق – مسجد حاجی کامل – مسجد خونزا – مسجد زاویه – مسجد ساباط – مسجد محله گل کاران
آرامگاه ها و امامزاده ها
امامزاده ابوجعفر – بقعه ی سید خلیل – بقعه ی دوازده امام – بقعه ی شاه سید رضا – بقعه ی شیخ احمد فهادان – بقعه ی شیخ داد – امازاده سید محمد – زیارتگاه خدیجه خاتون (خجه خاتون) – بقعه ی شیخ داوود – بقعه ی سید پنهون – بقعه ی شاه خلیل تفت – مقبره ی شیخ زین العابدین علی خاموش – امامزاده عبدالله بن موسی بن جعفر – آرامگاه پیر چراغ میبد – آرامگاه شهدای فهرج – امامزاده زید بن موسی الکاظم – امامزاده سید میر حسن – امامزاده شازده فاضل یزد – امامزاده شاهزاده علی – امامزاده عبدالله – امامزاده کشته خانه – بقعه ی زرندیان – بقعه ی سادات قل هوالله – بقعه ی ستی فاطمه یزد
خانقاه ها
خانقاه شیخ تقی الدین – خانقاه شیخ علی بنیمان – خانقاه سرریک – خانقاه کوشک نو – خانقاه قطریان – خانقاه شیخ محمد – خانقاه مجومرد – خانقاه میبد – خانقاه تفت – خانقاه قهستان – خانقاه ابرقو – خانقاه عقدا – خانقاه شمسیه – خانقاه بندرآباد – خانقاه بیداخوید
گردشگاه های طبیعی
دره ها و جایگاه های تابستانی (ییلاقی)
منشاد – بنادک سادات (بنافت) – طرزجان – ده بالا (هِدِش) در میان کوه و سانیج – بردستان در پشتکوه
چشمه ها
تفت = چشمه تامهر
مهریز = غربالبیز
کوه ها
شیرکوه (۴۰۰۰ متر) – برف خانه طرزجان – چک چک
غارها
ابرکوه = غار چک و علا – غار ابرکوه
هامانه خرانق ها = غار هامانه
اسلامیه = غار اسلامیه فراشاه – غار باد معصوم
ندوشن = غار نباتی –
عقدا = غار اشکفت
یزد = غار چهارتاقی – غار دره زنجیر – غار ده کفتر
دهج = غار ایوب
مهریز = غار هشتاد
مناطق حفاظت شده
کلمند – بهادران – کوه بافق و آریز
گونه های جانوری
آهو (غزال ایرانی) – جبیر – هوبره – کل – بز – قوچ – میش – پلنگ – کفتار – روباه – گرگ – خرگوش – کبک – تیهو – باقرقره – زاغ بور – عقاب – لاک پشت – بزمجه – مارهای سمی و افعی – مار جعفری
کویرها
کویر اردکان (سیان کوه) – کویر ابرقو – کویر در انجیر – کویر هرات و مروست – کویر بهشت آباد – کویر بهادران – کویر ساغند – کویر حاجی آباد – کویر زرین آباد
سوغات
باقلوا – قطاب – لوز نارگیل – پشمک – نان برنج – حاج بادام – حاج پسته – حاج گردو – زولبیا – گوشه فیل – انواع شیرینی های خشک
صنایع دستی
قالیبافی – ترمه بافی – زری بافی – مخمل بافی – دستمال – چادرشب – زیلو بافی – پتو بافی – سفره – جیم بافی – رویه ی لحاف – شمد – سفال و سرامیک – کاشی سازی
موزه ها
موزه ی قصر آیینه – موزه ی علوم طبیعی یزد – موزه ی آب